ره خنه ی ئه ده بی کوردی

سه‌رده‌می‌گۆڕانکارییه کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کان هه‌میشه ساتی قه‌یران و به‌رزبوونه‌وه‌ی ئاستی ململانێ و رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی به‌ره‌کانی مێژوون. هێزه کۆمه‌ڵایه‌تییه نوێکان روویان له داهاتوویه و بانگه‌شه‌ی گۆڕانی بنه‌ڕه‌تی و پێکهێنانی جیهانێکی تازه ده‌که‌ن؛ و له‌به‌رامبه‌ردا ره‌وته کۆنه‌پارێزه‌کان له‌ژێر مه‌ترسیی له‌کیسچوونی نه‌زم و ریزبه‌ندیی جیهانی هه‌بووندار و پشتبه‌نده نه‌ریتییه‌کانیان خۆیان به بیره‌وه‌ری رابردوودا هه‌ڵده‌واسن و له …

بژاردەی بابەت لە سەرەتای دەیەی ۱۹۹۰ی زایینیدا جورێک لە بنبەست و وەستان و دووپات بوونەوە داوێنی شیعری رۆژهەڵاتی کوردستانی گرتبوو، زۆربەی شاعیرە ناسراوەکان لە ژێر تەئسیری ئەدەبی بەرەنگاریی شاعیرانی دوو رەوتی ئەدەبیی روانگە و کفریدا بوون، بۆیە مەجالی نوێبوونەوە و داهێنان و تێپەڕبوون لەو دۆخە زۆر بەرتەسک بوو. بۆ دەرچوون …

دکتۆر بهروز چەمەنئارا دەرچووی زانستگای ئاگۆست گۆتینگن ئاڵمان لە لقی خوێندنەوەکانی ئێرانی کەونارا و کوردناسییە، جێگەی ئاماژەیە کە نامیلکەی دکتۆرای بەڕێز چەمەنئارا تایبەت بە شانامەی کوردی بووە و لە توێژەرە ناسراوەکانی ئەم بووارەیە. دکتور چەمەنئارا لە بابەت شانامەی کوردی و شێوازی دەرکەوتن و سەرهەڵدانی دەڵێت: لە گەڵ پرۆسەی بەرهەم‌هاتن، لە گەڵ شێوازی …

  پرسیاری به‌رده‌وام بوون؟ یان دابڕان؟ که‌ ئه‌مڕۆ بۆته‌ پرسی سه‌ره‌کی خوێنه‌ری شێعری‌هاوچه‌رخی کوردی، هه‌ڵگری باسێکی گشتیتره‌ به‌ناو‌هاوردنه‌ ئارای فه‌زایه‌کی ره‌خنه‌گرانه‌ بۆ خوێندنه‌وه‌ی شێعری نوێباو و پرسی تازه‌گه‌ریی یان ئه‌زموونی پاش مودێڕنیتی له‌ شێعری‌هاوچه‌رخی کوردیدا، ئه‌مه‌ش به‌ مانای سازکردنی فه‌زایه‌کی باسهه‌لگره‌ به‌ ئاراسته‌یه‌کیتردا به‌وه‌ی که‌ ده‌کرێ تازه‌گه‌ریی و ئه‌زموونی پاش …

به‌ بۆنه‌ی ساڵیادی کۆچی شالیاری شێعری کوردی لەوێ مەمرە نە “با”ی ئەوێ تۆ ئەناسێ و نە مەلێکی و نە ئاوی ئەوێش ئەزانێ تۆ لە کام بەفری شاخانی! لەوێ مەمرە جانی جانان!      ژیانی جەستەیی شاعیر لە سەدەی ئێمەدا گرینگی نییە؛ نووسینی شێعری سەردەمە کە گرینگی هەیە. بڕێ کەس لەم …

باربارا کیشینلات[۱] دەبێژێ: ئه‌گه‌ر هەموو بەشەکانی فۆلکلۆری نەتەوەیەک، لە پاڵ یەک دابنێن، ناسنامه‌ی ئه‌و نه‌ته‌وه‌یه دروست دەبێت. یان فۆلکلۆرزانەکان لە روانگەی ئوستوورە‌ ناسییەوە دەبێژن: فۆلکلۆری هەر نەتەوەیەک دەتوانێت ویترینی شانازی ئەو نه‌ته‌وه‌یه بێت. بەڕای منیش فۆلکلۆر ناسنامەی هەر گەلێکە. ئەوەیکە ئەمڕۆ بە نێوی ئەدەبیات، مۆسیقا، فەرھەنگ، دیرۆک، ئوستوورە و دابونەریتی …

دابه‌زینی زینده‌خه‌ونه‌كانی دۆن كیشۆت بۆ ناو ڕاستایه‌تی، خه‌یاڵ كردن له‌و ده‌ستێنێته‌وه. له ناو دنیای دۆكه‌كان ئیتر ئه‌و پێویستی نییه خه‌یاڵی دنیای ناڕاستی بكات. كه‌وابوو مانای خوێندنه‌وه چیه؟ مانای كتێبه‌كان چیه؟ كه‌ڵكی ئه‌وانه چیه؟ له‌مه‌ به دواوه هه‌مووی خه‌فه‌ته و سه‌رساوینه‌وه: سه‌یر ئه‌وه‌یه كه دۆن كیشۆت ڕاست له‌و كاته‌دا له ئیمانی …

شێعرهه‌میشه ده‌وری پاڵنه‌رێکی گێڕاوه که به‌ری به ئاپۆخه بوون و بێ ده‌ره‌تانی سروشتی مرۆڤ گرتووه وتوانایی و پۆتانسییه‌لی جیاوازی به مرۆڤ به‌خشیوه، یه‌ک له‌و تواناییانه به دیهێنانی گۆڕانکارییه له‌زه‌ین و بیرۆکه‌ی مرۆڤ دا. شێعر تێکنۆلۆژیای فکره و له ڕه‌هه‌ندی زمانه‌وه ده‌بێ به‌رده‌وام زاوزێ بکا. مێژووی شێعری کوردی ڕه‌نگه تا ئێستا …

” چه‌ند ئه‌سته‌مه… هه‌م گۆڕ و هه‌م گومه‌ز و هه‌م گۆڕستان بم… چ ئه‌سته‌مه” (حه‌سار/شێرزاد حه‌سه‌ن) له‌م کاره‌ساتی باوککوشتنه‌دا که دۆخی فه‌رهه‌نگی مودێڕن تووشی‌هاتووه، نه‌وه‌کانی سه‌رده‌م نه له دێوئه‌زمه‌ی تاقه‌تپڕووکێنی باوک رزگاریان بووه و نه‌ش توانیویانه وه‌کوو میراتگری باوک، ببنه تاقه‌ شێری نێو حه‌ساره‌که و به گێڕانه‌وه‌ی تراژێدیای باوان، گرێوگۆڵی …

۱ ئه‌و کاته‌ی له‌ قوتابخانه‌کانی ئه‌مریکای لاتین، قوتابیه‌کی گه‌نج بووم، به‌رده‌وام لێ‎مانیان ده‌ویست سنووری نێوان سه‌ده‌کانی نێوه‌ڕاست و سه‌رده‌می‌نوێ دیاری بکه‌ین. هه‌میشه‌ شانۆنامه‌یه‌کی به‌ناوبانگی ئیسپانیاییم ده‌هێناوه‌ بیر که‌ شۆڕه‌سوارێکی زرێ‎پۆش، شمشێری له‌ کالان ده‌رده‌کێشا و رووی‌ ده‌کرده‌ بنه‌ماڵه‌سه‌رسام بووه‌که‌ی ده‌یگوت:” من بۆ شه‌ڕه‌کانی سی ساڵه‌ ده‌چم.”     ئایا سه‌رده‌می‌نوێ به‌ …